Kovid-19'a karşı binalarda havalandırma tavsiyeleri
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Üyesi Aytekin Çakır, AA muhabirine, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) gibi hastalıklara karşı binalarda ve havalandırma sistemlerinde alınması gereken tedbirleri anlattı.
Hava temizleme sisteminin, çeşitli sebeplerle oluşan mikroorganizma, toz, duman, solunabilir partikül, gazlar gibi havada dolaşan kirletici maddeleri azaltmak amacıyla kullanılan cihazlar ve cihaz grupları olduğunu ifade eden Çakır, enfekte kişilerin hapşırma ve öksürme yoluyla virüs taşıyan parçacıkları etrafa saçabildiğini, söz konusu parçacıkların bir insan boyu mesafesinde havada asılı kalabildiğini söyledi.
Çakır, aynı ortamda "Yüksek Verimli Partikül Filtresi (HEPA filtre)" gibi etkili bir hava filtreleme sistemi devreye girerse bu riskin minimuma inebileceğine dikkati çekerek, potansiyel enfekte alan ya da enfekte alan dezenfeksiyonu için filtrasyon sistemine ek olarak havalandırma sistemine entegre edilecek ozon jeneratörü veya ultraviyole ekipmanları ile saha güvenliğinin çok daha iyi sağlanabileceğini bildirdi.
Bu uygulamaların alan içinde mobil ünitelerle de gerçekleştirilebildiğini anlatan Çakır, koronavirüs ailesi mikroorganizmaların ozon karşısındaki dayanım süresinin 0,3 saniye olduğu bilgisini verdi.
"Cihazlardan yüzde 100 taze hava geçmeli"
Çakır, herhangi bir binanın havalandırma sistemi düzenlenirken havalandırma kanallarının, fanların büyüklüklerinin ve kanallardaki hava akım hızlarının doğru hesaplanmasının büyük önem taşıdığına işaret ederek, "Alışveriş merkezleri, iş merkezleri, rezidans, otel, sinema gibi merkezi klima sistemi kullanılan binalarda, ısı ekonomisi açısından karışım havası (Dönüşten alınan egzoz havası ile taze havayı karıştırarak sisteme gönderen) kullanılmaktadır. Bulaşıcı ve salgın hastalık gibi riskler nedeniyle bu tür klima ve havalandırma sistemlerinde yüzde 100 taze havayla çalışacak şekilde uygulama yapılmalıdır." diye konuştu.
Klima santralının iç temizliğinin güvenlik tedbirleri alınarak yapılması gerektiğini, daha sonra da alkol veya başka dezenfektanlar ile temizlenmesi gerektiğini vurgulayan Çakır, şöyle konuştu:
"Hastane ve sağlık tesislerinde bulaşıcı ve salgın hastalık durumunda hava sirkülasyonu boyunca, hava içindeki kontaminasyon giderek artacaktır. Havanın temizlenebilmesi için sadece filtrasyon yeterli olmayabilir. Sistemin ozon ya da ultraviyole ışınlar ile entegre edilmesi ancak mikroorganizmaların ortamdan tamamen uzaklaştırılabilmesi için HEPA filtrelerle sistemlerin desteklenmesi gerekmektedir. HEPA filtreler, canlı olsun olmasın bütün partikülleri tutar. Hijyen için steril olması gereken bölümlerin diğer bölümlerle olan ilişkilerinin ve septik hastane bölümlerinin, diğer bölümlerden yapı elemanlarıyla veya sızdırmazlık sağlanarak izole edilmesi gerekir. Ayrıca, karantina odalarına bitişik iç odalara göre negatif hava basıncının sağlanması ve durumun sürekli olarak kontrolünün yapılması gerekir."
"Havalandırma sistemlerinin bakımı yapılmazsa virüs rezervuarına döner"
Çakır, bulaşıcı hastalıklar ve koronavirüs türü hastalıkların hızlı yayıldığını dikkate alarak özellikle iklimlendirme tesisatıyla ilgili önlemlerin yaşamsal öneme sahip olduğunu vurgulayarak, hastaneler, oteller, alışveriş merkezleri, okullar, iş merkezleri, büyük ofisler, uçaklar, trenler gibi genel ve büyük hacimli mahallerin iklimlendirme tesisatlarında uygun düzenlemeler ve ayrıca bunların bakım ve periyodik muayenelerinin tekniğine uygun olarak yapılması gerektiğini dile getirdi.
Uygun izleme ve bakımı yapılmayan havalandırma sisteminde aksaklıklar oluşabildiğini ifade eden Çakır, gerekli periyodik bakım yapılmadığı takdirde havalandırma sistemlerinin patojen mikroorganizmalar için bir rezervuar haline gelebildiğini söyledi.
Çakır, sistem performansının belirlenmesi amacıyla yapılması gereken asgari testler olduğunu ifade ederek, oda başına besleme havası, taze hava debisinin ölçülmesi, odalar arası hava akış yönlerinin tespiti ve basınç farkının ölçülmesi, hava kanalları sızdırmazlık gerekliliklerinin kanıtlanması, HEPA filtre sıkılık testi ve sızdırmazlık testleri gibi bazı parametrelerin konunun uzmanlarınca periyodik olarak ölçülmesi gerektiğini anlattı.
Yapı üretim ve işletmeleri sürecinde yer alan mühendis ve kişilerin yeterli bilgi ve beceriye sahip olması gerektiğini vurgulayan Çakır, başta kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere yapı işlerini yürüten organizasyonların ilgili meslek odaları, meslek örgütleri ile birlikte proje, uygulama, işletme ve bakım konularında birlikte çalışması gerektiğini bildirdi.
Çakır, Makina Mühendisleri Odası olarak "Coronavirüs ve Salgın Hastalıkların HVAC Sistemleriyle İlişkisi" adlı bir makaleyi internet sitelerinde yayınladıklarını, bu makaleyi ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşlarla da paylaştıklarına dikkati çekerek, bu konularda bütün tesislerin ve araçların hijyenik sistemleri için görev almaya ve teknik destek vermeye hazır olduklarını kaydetti.
